Η πρόπολη είναι η ρητινώδης ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από διάφορα άνθη και φυτά για τη στεγανοποίηση και την απολύμανση της κυψέλης. Πιο συγκεκριμένα, απολυμαίνουν τις κερήθρες όπου αποθηκεύουν το μέλι τους και όλη τη μελισσοφωλιά τους καθώς και για να ταριχέψουν κάθε ανεπιθύμητο έντομο ή μικρό ζώο, που μπήκε σ’ αυτή και το θανάτωσαν με τα κεντρίσματά τους, αδυνατώντας να το σύρουν έξω.
Η καλή ποιότητα της πρόπολης εξαρτάται από:
- το να έχει συλλεχθεί πρόσφατα
- το να είναι καθαρή
- το να μην περιέχει ρητίνες
- το να μην περιέχει ξένες ύλες.
Σύμφωνα με έρευνες, φαίνεται ότι:
- Η καφέ πρόπολη αποδίδει καλύτερα για τα βακτηρίδια και τους μύκητες.
- Η κόκκινη πρόπολη αποδίδει καλύτερα για τους ιούς.
- Η πράσινη πρόπολη Βραζιλίας αποδίδει καλύτερα για τον καρκίνο.
Η πρόπολη περιέχει εκατοντάδες ενώσεις, όπως βιταμίνες, μέταλλα, αμινοξέα, φαινόλες, τερπένια και φλαβονοειδή που προωθούν τις αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντιβιοτικές ιδιότητες της με ιδιαιτέρως θετικά αποτελέσματα στις φλεγμονές των βλεννωδών μεμβρανών του στόματος και του ρινοφαρυγγικού συστήματος.
Σε αντίθεση με τα κλασσικά αντιβιοτικά, τα οποία καταστρέφουν όλα τα βακτήρια του οργανισμού, η πρόπολη επιτίθεται μόνο στα παθογόνα χωρίς να καταστρέφει τα ωφέλιμα βακτήρια. Με αυτόν τον τρόπο, ο οργανισμός δεν αναπτύσσει ανοχή σε αυτήν.
Στην αρχαιότητα, ο Αριστοτέλης χρησιμοποιούσε την πρόπολη ως θεραπευτικό μέσο για πολλές διαφορετικές νόσους, και ο Πλίνιος για την αντιμετώπιση φλεγμονών του δέρματος.
Γενικά, η ευρωπαϊκή πρόπολη περιέχει τις παρακάτω κατηγορίες ουσιών:
- Ρητίνες 45-55% (φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, τερπένια, κ.ά.)
- Κερί και λιπαρά οξέα 25-35%
- Αιθέρια έλαια 10%
- Γύρη 5% (πρωτεΐνες, ελεύθερα αμινοξέα)
- Άλλες οργανικές ουσίες και μέταλλα 5% (κετόνες, λακτόνες. κινόνες, στεροειδή, βενζοϊκό οξύ και εστέρες, βιταμίνες, σάκχαρα)
Οι δράσεις της; Πολλές!
1. Αντιβιοτική
Γνωστή και ως ρωσική πενικιλίνη, η πρόπολη έχει δράσεις που δεν περιορίζονται στα βακτήρια αλλά καταπολεμά μύκητες ακόμα και ιούς. Έχει δοκιμαστεί με μεγάλη επιτυχία στην καταπολέμηση ιώσεων ζώων και ανθρώπου. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να παράγει περισσότερα αντισώματα.
Έχει ευεργετικές ιδιότητες στην πρόληψη της γρίπης, σε εξωτερικές και εσωτερικές λοιμώξεις, τσιμπήματα εντόμων, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, ακόμα και σε πολλές περιπτώσεις χρόνιου άσθματος. Η πρόπολη δεν είναι επιβλαβής για τον ανθρώπινο οργανισμό, δεν επηρεάζει την φυσική μικροχλωρίδα του πεπτικού συστήματος και δεν παρουσιάζει παρενέργειες (εκτός από σπάνιες περιπτώσεις αλλεργίας) και η δράση της ενισχύει την επίδραση των αντιβιοτικών.
2. Αντιφλεγμονώδης
Διεγείρει την κινητικότητα των μακροφάγων κυττάρων του ανοσοποιητικού και καταστέλλει κάποια ένζυμα, τα οποία επιτρέπουν σε μια φλεγμονή να αναπτυχθεί. Η πρόπολη επουλώνει τραύματα και πληγές αυτιών, μύτης, έρπη ζωστήρα. Πρόκειται για ένα φυσικό αντιβιοτικό με αντιμικροβιακή δράση, όπως σταφυλόκοκκου, στρεπτόκοκκου κ.λπ. χωρίς παρενέργειες.
Σε μια έρευνα που διεξήχθη μεταξύ των καταναλωτών πρόπολης το 1995, σχεδόν το 70% την χρησιμοποιούσε για προβλήματα που είχαν να κάνουν με φλεγμονές (αρθρίτιδα, ρευματισμούς και μυϊκούς πόνους, άσθμα, βρογχίτιδα, έκζεμα και ψωρίαση).
3. Αντιμυκητιακή
Η αντιμυκητιακή δράση της πρόπολης έχει επιβεβαιωθεί και πρακτικά εναντίον της Candida albicans, Trichomonas vaginalis, κολοβακτηρίων και άλλων βακτηρίων, μυκήτων και παρασίτων. Παράλληλα, με όλα τα παραπάνω, έχει αποδειχτεί ότι η μακροχρόνια χρήση πρόπολης δεν οδηγεί στη δημιουργία ανθεκτικών στελεχών παθογόνων μικροοργανισμών, ενώ παράλληλα, καταστρέφει, εξίσου εύκολα, παθογόνους μικροοργανισμούς που έχουν γίνει ανθεκτικοί στα αντιβιοτικά.
4. Αντιοξειδωτική
Η ιδιότητα αυτή της πρόπολης εκδηλώνεται με τη σάρωση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου. Παράλληλα, προστατεύει τη βιταμίνη C από την οξείδωση. Εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες που καταστρέφουν τα κύτταρα και τη δομή του DNA προκαλώντας κυτταρικό θάνατο, γήρανση και καρκινογένεση. Η αντιοξειδωτική της δράση είναι πολύ μεγαλύτερη από της βιταμίνης Ε.
Είναι γνωστό το πείραμα που διεξήγαγε το 1989 η Σιλεσιανή Ιατρική σχολή της Πολωνίας και το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, στο οποίο τα ποντίκια στα οποία έγινε ένεση πρόπολης, πριν και μετά την ακτινοβόληση με ακτίνες γ, επέζησαν και ο αριθμός των λευκοκυττάρων τους επανήλθε στο φυσιολογικό, ενώ τα ποντίκια μάρτυρες (χωρίς προστασία πρόπολης) πέθαναν μέσα σε 12 εβδομάδες.
5. Ανοσοποιητική
Έχει αποδειχτεί ότι η πρόπολη διεγείρει και ενισχύει το γενικό και ειδικό ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ παράλληλα αυξάνει την ιντερφερόνη, προκαλώντας κυτταρική και χημική ανοσία.
6. Αντισταμινική
Η πρόπολη, και σε συνδυασμό με τηγ ύρη, βοηθάει στην υποχώρηση των συμπτωμάτων των αλλεργιών και στη σταδιακή ανοσοποίηση.
7. Αναισθητική
Για τοπική χρήση σε πληγές, εγκαύματα και ιδίως σε στοματικά έλκη, καθώς και για θεραπεία και ανακούφιση του πόνου, της άνω αναπνευστικής οδού, των ρινικών κοιλοτήτων, των δοντιών, του αυτιού κ.λπ.
8. Αντιδιαβητική
Φαίνεται ότι η πρόπολη μπορεί να ελέγξει τη γλυκόζη αίματος και να ρυθμίσει το μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων του αίματος, οδηγώντας σε μείωση της υπεροξείδωσης των λιπιδίων και εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών σε αρουραίους με διαβήτη. (Fulianq Η. και συνεργάτες, 2005)
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Η μόνη αντένδειξη είναι η αλλεργία. Αν εμφανιστούν δυσάρεστα συμπτώματα μετά τη λήψη πρόπολης (φαγούρα στο στόμα, εξανθήματα, ναυτία, διάρροια) σταματάμε τη λήψη πρόπολης και συμβουλευόμαστε αλλεργιολόγο. Πιο συνηθισμένη είναι η εξ’ επαφής αλλεργία από πρόπολη στο δέρμα.
Προϊόντα πρόπολης
- Ακατέργαστη πρόπολη
- Σε εκχυλίσματα σε αιθυλική αλκοόλη (βάμμα πρόπολης)
- Σε σιρόπι
- Σε κάψουλες
- Σε παστίλιες για τον πονόλαιμο ή την κακοσμία στόματος
- Σε τσίχλες και σε οδοντόπαστες
- Σε στοματικά και ρινικά σπρέι
- Σε κρέμες κι αλοιφές
- Σε σαπούνια και σαμπουάν
ΧΡΗΣΕΙΣ
Εσωτερική χρήση:
Στο απλό κρυολόγημα μια ευρέως διαδεδομένη «συνταγή» είναι το μάσημα ακατέργαστης πρόπολης. Μασάμε ένα μπαλάκι μεγέθους ρεβιθιού μέχρι να πάψει να είναι σαν τσίχλα και να αρχίσει να τρίβεται. Τότε το καταπίνουμε. Αυτό το επαναλαμβάνουμε 2-3 φορές τη μέρα αμέσως μόλις νιώσουμε τραχύ και πονεμένο το λαιμό ή κάψιμο στη μύτη. Συνήθως, 2 μέρες αρκούν για να φύγει ο πονόλαιμος αλλά και το συνάχι. Το ίδιο ισχύει για άφτρες, ουλίτιδα κ.λ.π.
Προληπτικά, για να δυναμώσουμε το ανοσοποιητικό μας, μπορούμε να πίνουμε μέσα σε ένα φλιτζανάκι νερό 25-50 σταγόνες εκχύλισμα πρόπολης σε αιθυλική αλκοόλη, μια φορά τη μέρα, την πρώτη βδομάδα κάθε μήνα, τους μήνες των ιώσεων. Αν αρρωστήσουμε παίρνουμε αυτή την ποσότητα 3 φορές την ημέρα, πάντα μισή ώρα πριν το φαγητό.
Για τα παιδιά 3-12 ετών, η δόση είναι η μισή. Στα παιδιά που δεν τους αρέσει η γεύση, προσθέτουμε τις σταγόνες σε μέλι.
Σε παιδιά κάτω των 3 ετών, εγκύους και θηλάζουσες μητέρες πρέπει να ζητείται η σύμφωνη γνώμη του γιατρού.
Η πρόπολη δε φαίνεται να αλληλεπιδρά αρνητικά με άλλα φάρμακα, (π.χ. έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι αυξάνει την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών) ωστόσο είναι καλό να ενημερώνουμε το γιατρό μας ότι παίρνουμε πρόπολη γιατί ενημερώνεται και ο ίδιος για τα ευεργετικά αποτελέσματά της. Βοηθάμε έτσι να διαδοθεί η χρήση της και να γίνει ευρύτερα αποδεκτή.
Εξωτερική χρήση:
Λίγες σταγόνες βάμματος απευθείας σε σπυράκια ή μικροτραύματα, σε μυρμηγκιές και σε όλες τις ιογενείς δερματικές παθήσεις. Λίγες σταγόνες ανακατεμένες με μια κουταλιά γλυκού μέλι για άφτρες ή εγκαύματα και ακμή.
